Ne Che, ne Mandela... Diktatörlerin kâbusu, 84 yaşındaki Gene Sharp’ın “Diktatörlükten Demokrasiye” kitabı Tahrir’deki aktivistlerin kılavuzu oldu

Ne sureti Che Guevara’nınki gibi bayraklarda yer alıyor, ne de adı Nelson Mandela misali bir destana dönüştü. Ama o otoriter rejimlere karşı kıpırdanan, şiddete başvurmadan başkaldıran halkların en önemli ilham kaynağı, Arap Baharı hareketinin belki de gölgedeki kahramanı. 84 yaşındaki akademisyen Gene Sharp’ın 40 yıl önce kaleme aldığı “Diktatörlükten Demokrasiye” incelemesi günümüzdeki direnişçilerin el kitabı... 30 yıllık Hüsnü Mübarek rejiminin devrilmesine yol açan Tahrir Meydanı’ndaki gösterilerde bu kitap adeta bir manifesto gibi göstericiler arasında elden ele dolaşmış.

Vicdani ret ve Einstein...
Peki, Sharp’ı diğer düşünürlerden, akademisyenlerden ayıran ne derseniz... Teoriden çok uygulamaya önem vermesi. Düşünce yolculuğuna diktatörlerin iktidarının temelini araştırmakla başlayan Sharp’ın bu gücü devirecek panzehiri ise şu: Kurumlarla halkın işbirliğini bozan şiddet içermeyen eylemler. Sharp bunun için de 198 tane yöntem listelemiş. Önerileri kah sarsıcı kah şaşırtıcı: Örneğin 17. yöntem sembolik bayraklar veya renkler kullanılması. (Turuncu Devrim veya Libya’da muhaliflerin bayrağı gibi...) 37. yöntem sadece dua etmek, 47. yöntem ise her gösterinin vazgeçilmezi, yani şarkılar söylemek...

Sharp’ın direniş macerası ilk Soğuk Savaş çatışmasına, Kore Savaşı’na dayanıyor. Gandi hayranı Sharp’ın isyankâr ruhu vicdani retçilikte kendini bulur. FBI’dan uzun süre kaçan Sharp, 1953’te tutuklanır. Hücresindeyken hiç tanımadığı bilimadamı Albert Einstein’a bir mektup yazarak, Gandi ile ilgili kitabının önsözünü kaleme almasını ister. O yıllarda Einstein’ın vicdanı, keşfine katkı yaptığı atom bombası nedeniyle bir hayli sızlıyordur ve cevval gence yardım etmeyi kabul eder. Sharp davasında bu durumu lehine kullanınca dokuz aylık mahkûmiyetle paçayı sıyırır. Einstein’ın da yardımlarıyla, bazen meteliksiz kalma uğruna hayatını diktatörleri devirecek formülü bulmaya adar. Ta ki artık meyvelerini toplamaya başlayana kadar...